भारतातील नोंदणी ही एक कायदेशीर प्रक्रिया आहे. ज्याच्या आधारे जमिनीची खरेदी-विक्री केली जाते. रजिस्ट्री करताना कोणकोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात जेणेकरुन बनावट रजिस्ट्री शोधता येईल.
देशातील जमीन नोंदणीशी संबंधित घोटाळे आणि अनियमितता अनेकदा समोर येतात. सरकारी जमिनीची, त्याच जमिनीची दुहेरी रजिस्ट्री मिळवून अनेक वेळा बदमाश लोकांची फसवणूक करतात. अशी फसवणूक टाळण्यासाठी प्रत्येक व्यक्तीला खरी आणि बनावट रजिस्ट्रीमधील फरक माहित असणे आवश्यक आहे. खरं तर, मालमत्ता खरेदी केल्यानंतर, त्याची मालकी विक्रेत्याकडून खरेदीदाराच्या बाजूने हस्तांतरित करण्याला रजिस्ट्री म्हणतात.
भारतातील नोंदणी ही एक कायदेशीर प्रक्रिया आहे. ज्याच्या आधारे जमिनीची खरेदी-विक्री केली जाते. परंतु या दरम्यान काही धूर्त लोक जमीन खरेदीदाराच्या समजूतदारपणाचा फायदा घेत फसवणूक करतात. रजिस्ट्री करताना कोणकोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात जेणेकरुन बनावट रजिस्ट्री शोधता येईल.
हेही वाचा: 120 ते 130 mg/dl उपशिपोटि रक्तातील साखर किती धोकादायक आहे, मधुमेहाची बॉर्डरलाइन कशी खाली आणायची
जमिनीच्या नोंदीशी संबंधित फसवणुकीचे प्रकार
एका अंदाजानुसार, दरवर्षी देशातील ४० टक्के रजिस्ट्री बनावट बनतात. सामान्यतः लोक फक्त जमिनीची रजिस्ट्री आणि खतौनी कागदपत्रे पाहतात पण हे पुरेसे नाही कारण ही कागदपत्रे पाहून हे निश्चित केले जाऊ शकत नाही की विक्रेत्याला जमिनीचा मालकी हक्क आहे की नाही?
एकाच जमिनीची दुहेरी रजिस्ट्री
सरकारी जमिनीची रजिस्ट्री
प्रलंबित जमीन प्रकरणाची रजिस्ट्री
कर्ज गहाण ठेवलेल्या जमिनीची नोंदणी
जमिनीच्या रजिस्ट्रीमधील फसवणुकीशी संबंधित प्रकरणे टाळण्यासाठी, सर्वप्रथम तुम्ही जमिनीची नवीन आणि जुनी रजिस्ट्री पाहावी. जी व्यक्ती तुम्हाला जमीन विकत आहे, त्याने ती जमीन दुसऱ्याकडून विकत घेतली असेल, तर त्या व्यक्तीला जमिनीची नोंदणी करून घेण्याचा कायदेशीर अधिकार आहे का? तिथं खताउनी तपासून घ्यावं. खटौनीतील क्रम पाहावा. जर तुम्हाला ही कागदपत्रे समजत नसतील तर या प्रकरणांशी संबंधित कायदेशीर तज्ञाचा सल्ला जरूर घ्या.
एकत्रीकरण रेकॉर्ड 41-45 तपासा
एकत्रीकरणाचे 41 आणि 45 अभिलेख पाहावेत, त्यावरून ही जमीन कोणत्या वर्गातील आहे हे कळू शकेल. एकतर ही सरकारी जमीन नाही किंवा चुकून विक्रेत्याच्या नावावर आली नाही. एकत्रीकरणाच्या 41 आणि 45 नोंदीवरून जमिनीची खरी स्थिती स्पष्ट होते की ती जमीन सरकारची, वन विभागाची किंवा रेल्वेची आहे. ही जमिनीची सर्वात महत्त्वाची नोंद आहे.
जमिनीशी संबंधित कायदेशीर वादांची माहिती घ्या
अनेक वेळा मृत्युपत्र किंवा दुहेरी रजिस्ट्रीचे प्रकरण न्यायालयात प्रलंबित असते. म्हणूनच तुम्ही जेव्हाही जमीन खरेदी कराल तेव्हा त्यावर एकही केस प्रलंबित नाही हे पहा. हे तहसीलमधील जमिनीच्या डेटा क्रमांकावरून आणि जमीन मालकाच्या नावावरून कळू शकते.
याशिवाय गहाण ठेवलेली जमीन म्हणजेच ज्या जमिनीवर कोणत्याही प्रकारचे कर्ज आहे, ते तपासून खात्री करून घ्यावी. त्याचवेळी, ज्या व्यक्तीने तुम्हाला जमीन विकली आहे, ती जमीन प्रत्यक्षात त्याच्या ताब्यात आहे का, हे देखील तपासले पाहिजे.